Kim jest broker ubezpieczeniowy?
Broker ubezpieczeniowy jest pośrednikiem działającym w imieniu lub na rzecz klienta (podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej). Broker reprezentuje zatem szeroko rozumiane interesy klienta, co odróżnia go od agenta ubezpieczeniowego, który działa w imieniu lub na rzecz zakładu/ów ubezpieczeń.
Usługi brokera co do zasady są bezpłatne dla klienta. Jego wynagrodzenie w formie prowizji (tzw. kurtażu) jest uwzględniane w kwocie składki za ubezpieczenie. Natomiast Ustawa o dystrybucji ubezpieczeń (Dz. U. 2017 poz. 2486 Art. 22. 1.) dopuszcza możliwość pobierania przez brokera honorarium od klienta, przy czym informacja ta musi zostać przekazana przed zawarciem umowy ubezpieczenia.
Warto wiedzieć, że w Polsce brokerzy pojawili się już w 20-leciu międzywojennym. Historia tego zawodu sięga jednak niewiele wstecz, bo do końca XIX w. i wbrew powszechnym opiniom nie jest związana z początkami Lloyd’s of London (dziś Lloyd’s). Aczkolwiek brokerzy faktycznie zostali jednymi z kluczowych elementów tej organizacji, a największym przedstawicielem wczesnego „brokerstwa” był Cuthbert Heath, który swoją firmę CE Heath (potem Heath Lambert) założył w 1877 r. i która działała przez 60 lat.
Akty prawne
Aktem prawnym, który określa zasady pośrednictwa ubezpieczeniowego jest Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U. 2003 Nr 124 poz. 1154).
Poniżej przytaczam kilka kluczowych zapisów w kontekście działalności brokera:
- Art. 20. Brokerem ubezpieczeniowym jest osoba fizyczna albo prawna posiadająca, wydane przez organ nadzoru, zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej i wpisana do rejestru brokerów ubezpieczeniowych (Komentarz: Aby zostać brokerem, trzeba z kolei zdać egzamin brokerski przed KNF oraz spełnić kilka innych wymogów, m.in. posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, być niekaralnym, posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe oraz min. dwuletnie doświadczenie zawodowe w zakresie ubezpieczeń.)
- Art. 21. Nadzór nad działalnością brokerów ubezpieczeniowych sprawuje organ nadzoru. (Komentarz: Komisja Nadzoru Finansowego).
- Art. 22. 1. Broker ubezpieczeniowy z tytułu wykonywania działalności brokerskiej podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej obejmującemu szkody wyrządzone osobie poszukującej ochrony ubezpieczeniowej, ubezpieczającemu, ubezpieczonemu lub osobie uprawnionej z umowy ubezpieczenia, w tym także szkody wyrządzone przez osoby fizyczne, przez które broker ubezpieczeniowy wykonuje czynności brokerskie (…). (Komentarz: Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 maja 2018 r. (t.j. Dz. U. 2021 poz. 1294) od dnia 12 czerwca 2020 r. obowiązuje minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC wynosząca równowartość w złotych 1 300 380 EUR w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC oraz 1 924 560 EUR w odniesieniu do wszystkich takich zdarzeń.)
- Art. 24. 1. Broker ubezpieczeniowy nie może:
- wykonywać działalności agencyjnej ani wykonywać czynności agencyjnych;
- pozostawać w żadnym stałym stosunku umownym z zakładem ubezpieczeń;
- być członkiem organów nadzorczych lub zarządzających zakładu ubezpieczeń;
- posiadać akcji zakładu ubezpieczeń, z wyjątkiem akcji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym.
Podkreślmy zatem jeszcze raz: broker ubezpieczeniowy nie jest związany ani powiązany z żadnym zakładem ubezpieczeń. Jego rola – o której będziemy szerzej pisać w dalszej części tego tekstu – nie polega więc na samodzielnym przygotowywaniu ofert dla klientów (tak, jak to robią agenci). Jest to więc kolejna rzecz, która odróżnia te dwa zawody.
Innym istotnym aktem prawnym jest Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz. U. 2017 poz. 2486). Wspominam o niej szczególnie w kontekście dokumentu pełnomocnictwa brokerskiego. Art. 27. tej ustawy mówi, że: „1. Klient udziela brokerowi ubezpieczeniowemu, w formie pisemnej, pełnomocnictwa do wykonywania czynności brokerskich w zakresie ubezpieczeń w imieniu klienta. 2. Broker ubezpieczeniowy udostępnia zakładowi ubezpieczeń przy pierwszej czynności należącej do czynności brokerskich w zakresie ubezpieczeń dokument pełnomocnictwa, o którym mowa w ust. 1.”.
Pełnomocnictwo brokerskie jest więc pisemnym upoważnieniem do reprezentowania klienta przed zakładami ubezpieczeń. Bez niego broker nie może skierować zapytania o ofertę do zakładu ubezpieczeń, a pracownik zakładu ubezpieczeń nie może takiej oferty przedstawić. Często trafiają do nas klienci, którzy wcześniej korzystali z usług wyłącznie agenta, na którego ustawodawca nie narzucił obowiązku działania na podstawie pełnomocnictwa. Dlatego należy wiedzieć, że bez udzielenia pełnomocnictwa brokerowi nie można skorzystać z jego usług, gdyż byłoby to złamaniem obowiązujących przepisów.
Na dzień 31 grudnia 2021 r. ogólna liczba zarejestrowanych brokerów wyniosła 1483, z czego 1426 podmioty wykonywały działalność w zakresie ubezpieczeń, a jedynie 57 w zakresie reasekuracji. Mimo, że osoby fizyczne stanowią blisko 62% wszystkich zarejestrowanych brokerów ubezpieczeniowych, to wygenerowały one zaledwie 16,3% całkowitych przychodów z tytułu prowizji od zakładów ubezpieczeń w 2021 roku. *
* Źródło: KNF – Raport o stanie rynku brokerskiego w 2021 r.
Co należy do obowiązków brokera?
Zgodnie z Art. 4. Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje: czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, zwane dalej „czynnościami brokerskimi”, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich (działalność brokerska).
Ponadto zgodnie z Art. 26. 1. ww. ustawy, broker ubezpieczeniowy jest obowiązany: przed zawarciem umowy ubezpieczenia udzielić na piśmie porady, w oparciu o rzetelną analizę ofert w liczbie wystarczającej do opracowania rekomendacji najwłaściwszej umowy ubezpieczenia oraz pisemnie wyjaśnić podstawy, na których opiera się rekomendacja.
Do obowiązków brokera ubezpieczeniowego należy więc:
- Pozyskanie odpowiednich ofert ubezpieczenia w oparciu o potrzeby i wymagania klienta. Jest to możliwe dzięki znajomości dostępnych na rynku produktów ubezpieczeniowych, ale i szerokiej wiedzy branżowej oraz wiedzy z zakresu prawa i ekonomii.
- Analiza i negocjacje ofert – czyli szczegółowe porównanie poszczególnych elementów każdej oferty, negocjowanie ich warunków z towarzystwami, tak, aby uzyskać najkorzystniejszą ofertę, tzn. taką, która zapewni maksymalną szczelność ochrony przy dobrych warunkach finansowych.
- Przygotowanie rekomendacji brokerskiej. Jest to dokument szczegółowo opisujący cały proces pozyskania, analizy i porównania ofert oraz wskazujący najlepszą (rekomendowaną) ofertę wraz z uzasadnieniem (przewagi nad innymi ofertami, ewentualne wady czy też zastrzeżenia do oferty).
- Zawarcie ubezpieczenia. Broker występuje do towarzystw o zawarcie umowy ubezpieczenia, a następnie ma za zadanie dostarczyć ją klientowi oraz zadbać o to, by została wdrożona np. poprzez dochowanie formalnych procedur i terminów.
- Uczestniczenie w likwidacji szkód. W przypadku zajścia szkody objętej ochroną ubezpieczeniową broker pomaga klientowi na każdym etapie jej likwidacji: od zgłoszenia aż po ewentualne odwołanie od decyzji czy też przygotowanie do postępowania sądowego.
Wśród innych czynności, które wykonuje broker, możemy wyróżnić m.in.:
- Kompleksowe zarządzanie i obsługa w ramach posiadanych przez klienta ubezpieczeń. Broker ubezpieczeniowy przypomina o kończących się terminach ubezpieczeń, wskazuje jakie dokumenty i informacje będą potrzebne do przedstawienia ofert na kolejny rok, występuje do towarzystw o zmiany na istniejących polisach, sugeruje nowe rozwiązania czy też wdrożenie nowych produktów w zależności od pojawiających się potrzeb, zarządza całą dokumentacją ubezpieczeniową itp.
- Audyt ubezpieczeniowy – czyli szczegółowa analiza wszystkich aktualnych polis klienta (zawartych np. przez poprzedniego pośrednika), którego celem jest weryfikacja treści umów ubezpieczenia i sformułowanie wniosków oraz zaleceń co do przyszłych umów. Stanowi on podstawę dla sporządzenia kompleksowego programu ubezpieczeniowego dla firmy.
- Rozwój portfela klientów – pozyskiwanie nowych klientów, nawiązywanie i budowanie relacji biznesowych.
- Tworzenie produktów ubezpieczeniowych – dotyczy to np. ubezpieczeń przygotowywanych na potrzeby dystrybucji w ramach bancassurance czy affinity, ale i w ramach programów brokerskich (np. oferta przeznaczona dla konkretnej grupy zawodowej).
O tym, w jaki sposób my wspieramy naszych klientów, piszemy na stronie Usługi.
Rola brokera obecnie
Współcześnie rola brokera dość mocno ewoluuje. Nie jest on już tylko pośrednikiem mającym doprowadzić do zawarcia umowy ubezpieczenia na podstawie wcześniej przygotowanej rekomendacji. Jego rola mocno wykracza poza standardowe „czynności brokerskie” i może obejmować również takie zadania jak:
- Ocena i identyfikacja ryzyka. Analiza potencjalnych zagrożeń i ryzyk, jakie występują w danej firmie, tworzenie tzw. mapy/matrycy ryzyk, która wskaże sposoby na zabezpieczenie biznesu przy możliwym ograniczeniu kosztów. Ma to zastosowanie zarówno jeśli chodzi o proponowanie odpowiednich rozwiązań ubezpieczeniowych (transfer części ryzyk na ubezpieczyciela), jak i ograniczenie własnego ryzyka (np. poprzez odpowiednie zapisy w umowach z kontrahentami).
- Profesjonalne doradztwo oraz wsparcie w rozwoju biznesu. Udzielanie konsultacji klientom w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym w firmie. Jest to możliwe dzięki szerokiej wiedzy branżowej, uczestnictwie w licznych szkoleniach z zakresu ubezpieczeń oraz prawa, a także specjalizacji branżowej.
- Edukacja klientów/potencjalnych klientów. Dzielenie się wiedzą oraz doświadczeniem zdobytym przy obsłudze setek czy tysięcy firm, aktualnymi trendami na rynku ubezpieczeń, case study itp. Obejmuje to także prowadzenie bloga na stronie www, profilu na LI/FB, własnego kanału na YT czy regularne organizowanie webinarów/szkoleń online.
- Tworzenie autorskich rozwiązań, które w znacznym stopniu rozszerzają standardowy zakres ochrony. Jest to możliwe głównie dzięki zastosowaniu efektu skali, czyli posiadaniu dużego portfela klientów np. z jednej branży (specjalizacja).
Na wspomnianą specjalizację w określonych branżach stawia coraz więcej firm brokerskich. Pozwala to dobrze rozumieć ryzyka i wyzwania, z jakimi mierzy się dany sektor, a tym samym umiejętnie rozwiązywać trudne problemy klientów. To z kolei przekłada się na doskonałą znajomość produktów ubezpieczeniowych, których potrzebują klienci, lepsze relacje z ubezpieczycielami, którzy dane produkty oferują, a co za tym idzie dużo większe możliwości negocjacyjne i w efekcie lepsze warunki w ofertach.
Więcej na temat naszych specjalizacji przeczytasz tutaj.
Proces pozyskania oferty ubezpieczeniowej dla klienta przez brokera to zatem nie tylko doprowadzenie do zawarcia właściwej umowy ubezpieczenia. Aby dobrze rozpoznać ryzyka ubezpieczeniowe, które ochronią biznes klienta, konieczne jest przeprowadzenie kilkuetapowego procesu. My już na samym początku współpracy informujemy firmy, które się do nas zgłaszają, jak on wygląda i dopiero po akceptacji przez drugą stronę sposobu działania, przystępujemy do właściwych czynności. Ta filozofia pozwala świadczyć usługi brokerskie na najwyższym poziomie, co na każdym kroku podkreślają i doceniają klienci.
Aleksandra Woźniakowska – Młodszy broker
Jeśli chcesz dowiedzieć się, na jakie elementy powinieneś zwrócić uwagę wybierając brokera ubezpieczeniowego dla Twojej firmy – przeczytaj nasz artykuł: Jak wybrać właściwego brokera ubezpieczeniowego, który pomoże ochronić twój biznes?