Czym jest gwarancja ubezpieczeniowa?
Trochę teorii
Gwarancja ubezpieczeniowa stanowi jedną z możliwych form zabezpieczenia kontraktów, zazwyczaj budowlanych, ale nie tylko.
Sednem gwarancji ubezpieczeniowej jest trójstronna relacja pomiędzy zleceniodawcą gwarancji (dłużnik), jej beneficjentem (wierzyciel), a zakładem ubezpieczeń (gwarant).
Zakład ubezpieczeń będący gwarantem jest zobligowany do wypłaty na rzecz beneficjenta sumy pieniężnej określonej na zasadach zawartych w umowie gwarancyjnej. Przy czym zobowiązanie zakładu ubezpieczeń zawsze jest zobowiązaniem pieniężnym, a odpowiedzialność cały czas pozostaje na dłużniku.
W sytuacji wypłaty z gwarancji, zakład ubezpieczeń żąda zwrotu wypłaconych kwot. Warto nadmienić, że przy zawieraniu gwarancji, gwarant (zakład ubezpieczeń) analizuje ryzyko związane z przedsięwzięciem objętym gwarancją: wypłacalność dłużnika, przygotowanie dłużnika pod względem strukturalnym i techniczno-technologicznym, identyfikuje i ustala wartości jego obecnych i przyszłych zobowiązań, szacuje wartość likwidacyjną firmy i sposoby windykacji oraz ocenia zabezpieczenia roszczeń regresowych.
Gwarancja ubezpieczeniowa a gwarancja bankowa.
Innymi słowy, gwarancja ubezpieczeniowa, tak jak gwarancja bankowa, uznawana jest za tożsame rozwiązanie mająca na celu zabezpieczyć inwestora, zamawiającego przed niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, brakiem usuwanie usterek, czy innymi zdarzeniami (o poszczególnych rodzajach gwarancji kontraktowych pisać będziemy w dalszej części artykułu). Mechanizmy są do siebie bardzo zbliżone, treści jak i warunki formalne – również są podobne. Wyroki sądów w sprawach dotyczących gwarancji ubezpieczeniowych również bardzo często odnoszą się do gwarancji bankowych, które zostały uregulowane w ustawie Prawo Bankowe (art. 81).
Zarówno gwarancja ubezpieczeniowa jak i gwarancja bankowa nie jest formą ubezpieczenia. Zawsze, po dokonaniu wypłaty z gwarancji ubezpieczeniowej zobowiązany (podmiot, który wnioskował o wystawienie gwarancji) zobowiązany jest do zwrotu wypłaconej kwoty. Zabezpieczenie to, co do swojej istoty, można porównać do kaucji gotówkowej na koncie inwestora po tym jak zostanie złożone właściwe roszczenie. W tym jednak przypadku nie angażujemy swoich środków tak długo jak nie będzie podstaw, aby inwestor mógł zażądać wypłaty środków z gwarancji.
O wezwaniach z gwarancji i dalszym postępowaniu regresowym pisaliśmy tutaj:
Korzyści wynikające z korzystania z gwarancji ubezpieczeniowej.
Koszt pieniądza w czasie oraz płynność finansowa a gwarancja ubezpieczeniowa
Korzyści wynikające z wyboru gwarancji ubezpieczeniowych jest wiele. Jedną z nich jest uniknięcie przedstawienia zabezpieczenia w innej formie, np. w gotówce. Dzięki temu środki finansowe nie są blokowane na rachunku bankowym inwestora, lecz wciąż pozostają w Państwa dyspozycji.
SPRAWDŹ TEŻ: Gwarancje ubezpieczeniowe – jak wygląda ocena firmy, która stara się o gwarancje, koszt gwarancji
Koszt pozyskania gwarancji jest często dużo niższy niż prowizja i oprocentowanie naliczane od kwoty kredytu obrotowego, który został zaciągnięty z uwagi na zablokowanie gotówki na zabezpieczenie należytego wykonania umowy. Wysokość stawki uzależniona jest od sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, branży oraz zabezpieczenia (zazwyczaj jest to weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową) i waha się w granicach 0,9-2,5% (stawki zaczynają się już od 0,9% wartości gwarancji w skali roku).
SPRAWDŹ TEŻ: Zarządzanie limitami gwarancji ubezpieczeniowych. Na co zwrócić uwagę w 2023 roku?
Warto nadmienić, że przy zawieraniu gwarancji, gwarant (zakład ubezpieczeń) analizuje ryzyko związane z przedsięwzięciem objętym gwarancją: wypłacalność dłużnika, przygotowanie dłużnika pod względem strukturalnym i techniczno-technologicznym, identyfikuje i ustala wartości jego obecnych i przyszłych zobowiązań, szacuje wartość likwidacyjną firmy i sposoby windykacji oraz ocenia zabezpieczenia roszczeń regresowych. Zatem intencją wystawienia gwarancji jest nie tylko zabezpieczenie inwestora, ale także potwierdzenie wiarygodności wykonawcy.
Upadłość kontrahenta, a zabezpieczenie w pieniądzu.
Kolejny argumentem przemawiającym na korzyść gwarancji ubezpieczeniowej jest sytuacja w której dojdzie do upadłości inwestora/kontrahenta (beneficjentem gwarancji może być również generalny wykonawca, nie zawsze jest to podmiot publiczny, który co do zasady zawsze jest wypłacalny).
W przypadku upadłości i wniesienia zabezpieczenia w formie kaucji gotówkowej odzyskanie własnych środków może być nie lada wyzwaniem. Jeżeli firma popadła w tarapaty to wysoce prawdopodobne jest, że środki z kaucji gotówkowych nie leżały na odrębnych rachunkach, tylko było w obrocie.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ: Gwarancja ubezpieczeniowa jako zabezpieczenie należytego wykonania umowy przy „dużej” wartości kontraktu
Oczywiście można twierdzić, że wezwanie z gwarancji ubezpieczeniowej czy bankowej i tak pozwoli firmie uzyskać szybko wypłatę z gwarancji. I tak i nie.
Dodam tutaj jeszcze, że każdy ubezpieczyciel czy bank będzie w stanie dostrzec nadużycie celu gwarancji, jeżeli dany podmiot będzie lawinowo składał roszczenia o zapłatę a jego sytuacja finansowa będzie skomplikowana. Czy to będzie argument do decyzji odmownej – każda sytuacja analizowana jest indywidualnie. Na pewno warto od samego początku prowadzić partnerskie rozmowy z gwarantem angażując w sprawie wyspecjalizowanego brokera oraz prawnika.
Zwrot zabezpieczenia wpłaconego w gotówce.
Temat rzeka. Ale niestety przykłady z życia pokazują, że kto ma gotówkę to na kontrakcie próbuje rozdawać karty. O ile w przetargach publicznych zasady zwolnienia zabezpieczenia są jasno określone (70% zabezpieczania zostaje zwolnione po 30 dniach o terminu wykonania umowy), to w przypadku prywatnych realizacji – nie wygląda to już tak kolorowo. Niejednokrotnie nasi klienci oczekiwali miesiącami na zwrot gotówki od rozpoczęcia procesu zamiany zabezpieczenia (analiza draftu – kilka tygodni, akceptacja draftu po zmianach – kilak tygodni, zwolnienie środków – kilka tygodni).
Dowiedz się więcej o ofercie ubezpieczeniowej dla branży budowlanej
W przypadku wezwania z gwarancji trzeba złożyć oświadczenie, że żądana kwota jest należna, żądanie musi być zgodne z warunkami formalnymi określonymi w treści gwarancji, a często wcześniej trzeba wykonać czynności faktyczne (jak na przykład wezwania do realizacji umowy).
To wszystko sprawia, że od pomysłu do uzyskania tej kwoty musi wydarzyć się kilka czynności – pozwala to odpowiednio zareagować, jeżeli obawiamy się nadużycia celu gwarancji.
Powyższe to wyłącznie trzy przykłady dlaczego warto korzystać z gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej, ale oczywiście jest ich znacznie więcej.
Rodzaje gwarancji ubezpieczeniowych.
Najczęściej występującymi gwarancjami ubezpieczeniowym na rynku polskim są:
- Gwarancja wadialna,
- Gwarancja należytego wykonania,
- Gwarancja usunięcia wad i usterek,
- Gwarancja zwrotu zaliczki.
Więcej o samych gwarancjach przeczytasz tutaj.
Jak wygląda proces uzyskania gwarancji ubezpieczeniowej?
Proces uzyskania gwarancji ubezpieczeniowej składka się z kilku etapów – szczegółowo opisała to na naszym blogu Katarzyna Obiegła, specjalista ds. gwarancji ubezpieczeniowych, która ostatnie kilkanaście lat zajmowała się oferowaniem gwarancji ubezpieczeniowych u czołowych ubezpieczycieli.
Na rynku w Polsce jest kilkunastu ubezpieczycieli, którzy oferują gwarancje ubezpieczeniowe. Każdy z ubezpieczycieli charakteryzuje się nieco innym podejściem do całego procesu.
Jedni skupiają się wyłącznie na niewielkich kontraktach, do kilku, kilkunastu milionów, inni obsługują firmy powyżej 20, 40, 100, a nawet 200 mln rocznego obrotu. Jeden ubezpieczyciel składa oferty z dnia na dzień, inny potrzebuje dni kilka, a w skrajnych przypadkach dodatkowe 2-3 dni na uzyskanie zgody centrali.
Kilku ubezpieczycieli ma w ofercie gwarancje zwrotu zaliczki, reszta z kolei tego nie oferuje. Innym przykładem jest długość na jaki udzielane są gwarancje – standardowo dla gwarancji należytego wykonania umowy (na okres wykonania jak i rękojmi) okresy są od 7 do nawet 10 lat.
Jak widać – elementów na które warto zwrócić uwagę jest wiele, a sam proces bywa dość złożony – warto zatem korzystać ze sprawdzonego partnera, który pomoże przeprowadzić przez ten proces w celu osiągnięcia jak najkorzystniejszych efektów.
Jakub Mucha – CEO/ Broker